Dopamine

Ik had vandaag een interviewtje waarin ook de vraag langs kwam waarom sommige mensen het in deze tijd moeilijker hebben met het thuis zitten dan anderen. Dopamine is hierbij vaak het antwoord.

Dopamine is een stofje dat je brein vrijgeeft als beloning. Dat is een handige biologische koppeling van een conditionering- en motivatie-mechanisme.

Omdat dopamine een lekker gevoel geeft en omdat je brein al lang gesnopen heeft wanneer dat lekkere gevoel er komt, zoek je die prikkels meer op. Wat die prikkels zijn die bij jou die kick geven is super persoonlijk en dus gebaseerd op je eigen conditionering. Ben je makelaar en heb je een huis verkocht? Dopamine-boost. Ben je aandelenhandelaar en heb je een succesvolle deal gesloten?Dopamine-boost. Ben je blogger en krijg je veel likes? Dopamine-boost. Maar ook veel kleiner, als je een nieuw level op dat spelletje op je telefoon hebt gehaald, bij het scrollen op facebook, aan het einde van een aflevering netflix, als je iets cools op zalando hebt gekocht, als je eindelijk het missende stukje van de rand van je van Haasterenpuzzel hebt gevonden. Allemaal dopamine.

En wat zegt dat nou? Als je veel in situaties bent waarin jouw dopamine-aanmaak getriggerd wordt, wordt het een tikkie eenzijdig in je brein. Allereerst wil je dan meer en meer en ben je eigenlijk dus een beetje verslaafd. Aan je werk, aan netflix, aan social media, aan parachutespringen, aan marathons lopen etc. Ten tweede: je lichaam heeft nu eenmaal een beperkte voorraadschuur aan bouwstoffen. Met name aminozuren maar ook mineralen als magnesium en zink en b-vitamines zijn bijvoorbeeld hard nodig om dopamine aan te maken. Maar ze zijn net zo hard nodig om onder andere het slaaphormoon melatonine, het knuffelhormoon oxytocine en het feelgood-hormoon serotonine aan te maken. En op een zeker moment moet het lichaam dus keuzes maken en de andere opties laten vervallen. Dus dan kan het zijn dat óf je dopamine-aanmaak vermindert en jij als een hongerige beer nog harder op zoek gaat naar honing (dus naar die dopamine-beloning). Maar het kan ook zijn dat je lichaam gaat ‘korten’ op de aanmaak van het slaaphormoon, of van het knuffelhormoon. Daaag slaap, daaag aaibaarheid, daaag ontspanning 

Uit onderzoek blijkt dat mensen met een extravert karakter bij beloningsprikkels een sterker dopamine-reactie is. En dan wordt het heel lastig als je die beloningsprikkels niet meer kunt halen op de manier zoals je deed. En dan kan het maar zo zijn dat je inmiddels na bijna drie weken thuis zijn een beetje tegen de muren op loopt.

De interviewer vroeg mijn advies. En het is eigenlijk ‘best simpel’. Ik denk dat je jezelf een cadeautje voor het leven geeft door niet de ene dopamine-prikkel door de andere te vervangen. Dus ga nu niet thuis lekker los op de chips en koekjes, ga niet mega-veel meer op de socials, als je traint doe dat niet als een malle. Breng je dopamine-aanmaak wat tot rust en ga ontdekken welk level van beloningsstofjes echt bij jou past en wat ontstaan is door een lange periode dopamine-driven geleefd te hebben. Klinkt misschien wat abstract, ik zal een voorbeeld geven. Ik merkte in de eerste corona-weken dat ik heel veel op nieuwssites zat en idioot veel op social media. Daar ben ik mee gestopt en ik merkte: RUST! Toen kwam er een nieuwe dopamine-verleider, ik merkte dat ik echt zin had om weer te gaan shoppen. En voor je het weet ga je ineens online van alles kopen. Deze dopamine-verleider wist ik ook te weerstaan. Daar kwam nog niet meteen rust hoor, deze voel ik op dit moment nog Maar ik weet dat die behoefte niet gestuurd wordt doordat ik iets materieels nodig heb. Maar dat mijn brein nog de koppeling kopen=beloning=lekker gevoel heeft.

Aan de andere kant help ik mijn brein een handje door dingen te doen als yoga en meditatie. En nee dat vind ik niet altijd makkelijk om daar stil voor te gaan zitten. Dan roept dat geconditioneerde deel in mijn brein al gauw: eerst nog even…….(een blogje schrijven, iets lekkers koken, nu.nl bekijken) want ik wil dat beloningsgevoel!

Ik ben ervan overtuigd dat we verrekte veel leren en er enorm veel aan hebben in de toekomst als we deze periode gaan onderzoeken welke prikkels we opzoeken omdat het gewoon ok is en wanneer we in de dopamine-rush proberen te komen. Geeft rust, voor nu en later. En nee er is niets mis met sporten, parachutespringen, een huis verkopen, lekker eten, hard werken, iets online kopen of, chips eten of wijntjes drinken. Tot dat je merkt dat je eigenlijk niet zonder kan, dan ben je net als ik stiekem toch een beetje dopamine-verslaafd geraakt.

Van de week nam ik voor onze opleidingsgroepen een oefening op die je maar zo even kan laten voelen hoe het is zonder al die externe prikkels. Ik voeg hem toe.

Oh en elke like voedt mijn dopamine-spiegel hè

 

Tot morgen,

Cathelijne

 

(Klik de foto voor de link naar De eerste verdieping Podcast)